یافتههای پژوهشگران نشان میدهد که ممکن است آپاندیس نقش زیستی مهمی در بدن داشته باشد.
آپاندیس به چه کار می آید؟
یکی از نخستین چیزهایی که در مدرسه میآموزیم این است که برخی از اعضای بدن مانند آپاندیس، دندانهای عقل و استخوان دنبالیچه در فرایند تکامل و پیشرفته شدن سبک زندگی ما به نسبت نیاکانما، بیکاربرد شدهاند.
با اینکه اکنون دندانهای عقل بیشتر برای ما درد و رنج دارند تا خوبی، و آپاندیس نیز مانند یک بمب ساعتی در بدن است که هر لحظه ممکن است عفونت کند و یا سرانجام بترکد!
ولی یک مطالعه تازه نشانگر این است که آپاندیس میتواند یک نقش زیستیِ با اهمیت در بدن به عهده داشته باشد و بدن انسان هنوز به آن نیازمند است.
پژوهشگران در دانشگاه Midwestern به بررسی سابقه پیدایش، ناپدید شدن و دوباره پدیدار شدن آپاندیس در گونههای گوناگونی از پستانداران در ۱۱ میلیون سال گذشته تا کنون پرداختهاند تا دریابند که آپاندیس چند بار به خاطر جبرهای تکاملی در پستانداران، پدیدار و یا ناپدید شده است.
ایشان در یافتهاند که آپاندیس دست کم ۲۰ و دست بالا ۴۱ بار در سیر تکاملی پستانداران پدیدار شده است و دست بالا تنها ۱۲ بار در این گونهها ناپدید شده است.
این آمار شاهد محکمی است که پیدایش آپاندیس بسیار بیشتر از ناپدید شدن آن بوده است پس حتما فایدهی مشخصی داشته است.
پس با اعتماد به نفس کافی میتوانیم فرضیه اینکه آپاندیس عضو زائد، کم کاربرد و کم ارزشی است را رد کنیم.
اگر آپاندیس چندین بار در سیر تکاملی انسان و دیگر پستانداران در طی میلیونها سال ناپدید و بازگشت داشته است پس فایده آن چیست؟
باور عمومی این است که آپاندیس بازماندهی عضوی در حال کوچک شدن از پیشینیان ما است که روزگاری در میلیونها سال پیش نقشی مهم بر عهده داشته است. و دلیل اینکه تا کنون باقیمانده این است که فرآیند تکاملی برای حذف آن در گونهی انسان مقرون به صرفه نیست ( evolutionarily expensive) . زیرا به عنوان عضوی بیآزار برای بیشتر انسانها در گوشهای از بدن آرمیده است.
ولی آیا ممکن است نقشی بهتر از یک عضو بیخاصیت و بیآزار داشته باشد؟
پژوهشگران سالها است که بر روی کارکردهای مفید احتمالی آپاندیس کار کردهاند و فرضیهای که تا کنون به آن رسیدهاند این است که آپاندیس بهشت (مکان رشد و نمو) باکتریهای خوب روده است که از ما در برابر عفونتهای رودهای محافظت میکنند.
یکی از بهترین شواهدی که برای این فرضیه وجود دارد در پژوهشی در سال ۲۰۱۲ به دست آمد که در آن نشان داده شد افرادی که آپاندیس آنها برداشته شده است چهار برابر بیشتر در معرض بازگشت دوباره "انتروکولیت با غشای کاذب" (Clostridium difficile colitis ) که یک باکتری عفونی است بودهاند. این باکتری عامل اسهال، تب، تهوع و دردهای شکمی در بیماران است.
برابر پرونده های پزشکی در بیمارستان Winthrop-University در نیویورک بازگشت دوبارهی این بیماری در بیمارانی که آپاندیس سالم داشته اند ۱۱ درصد بوده در حالیکه این آمار در بیمارانی که آپاندیس نداشتهاند ۴۸ درصد بوده است.
اکنون نیز پژوهشگران دانشگاه Midwestern با رویکرد تازهای به همین نتیجه رسیدهاند. نخست اطلاعات داشتن یا نداشتن آپاندیس در پستانداران، دستگاه گوارش آنها و صفات محیطیِ ۵۳۳ پستاندار در ۱۱.۲۴۴ میلیون سال گذشته را گردآوری کردند.
در درخت ژنتیکی هر تیره (دودمان) اینکه آپاندیس کی و چگونه پیدا شده است را جستجو کردند.
نتایج نشان داد که در بیشتر تیرههایی که آپاندیس پدید آمده هرگز ناپدید نشده است.
آپاندیسِ ۳۰ مورد در پستانداران گوناگون تکامل یافته (پدید آمده) و تقریبا هرگز ناپدید نشده است. و این نشان میدهد که این عضو برای سازگاری با محیط پدید آمده است.
سپس پژوهشگران فاکتورهای زیست محیطی و رفتارهای اجتماعی گونهها، رژیم غذایی، عادتها و شرایط آب و هوایی محل زندگی آنها را بررسی کردند.
پژوهشگران دریافتند که گونههایی که آپاندیس در آنها پدید آمده و یا آپاندیس خود را حفظ کردهاند دارای بافت لنفاوی(ایمنی) متراکمتری در کور-رودهی خود بودهاند.کورروده کیسه کوچکی در محل اتصال رودهی کوچک به بزرگ است.
این پژوهش نشان میدهد که آپاندیس میتواند نقش مهمی در سیستم ایمنی دارندگان آن داشته باشد. به ویژه اینکه که بافت لنفاوی به عنوان محرک رشد باکتریهای مفید روده شناخته میشود.
با اینکه ارتباط آپاندیس و کور-روده پیش تر نشان داده شده بود ولی این نخستین بار است که با دادههای آماری نیز این واقعیت تایید میشود.
هنوز این پژوهشها برای نتیجه گیری قطعی، بسنده نیست. بلکه تنها فرضیهی همکاری آپاندیس و بافتهای لنفاوی برای سیستم ایمنی را قوت میبخشند.
اکنون چالش بر سر اثبات این فرضیه است. زیرا بیشتر کسانی که آپاندیس خود را برداشتهاند نیز عارضهی جانبی درازمدتی نداشتهاند!
این میتواند به خاطر آن باشد که در کسانی که آپاندیس خود را برداشتهاند بافت سلولهای تولید کنندهی سیستم ایمنی بدن در داخل کور-روده یا جای دیگری از بدن، کمبود آپاندیس را جبران کنند.
با این همه یک چیز را با اطمینان میشود گفت و آن این است که "درسته که به دُم دیگر نیازی نخواهیم داشت ولی برای دور انداختن آپاندیس هنوز خیلی زود است"
لینک منبع خبر: